Umut
New member
“Yan Başlık Nasıl Yazılır?” – Bir Hikâyenin Kalbinde Doğru Noktayı Bulmak
Selam sevgili forumdaşlar
Bugün size sadece bir yazım kuralından değil, bir duygudan bahsetmek istiyorum. “Yan başlık nasıl yazılır TDK’ye göre?” cümlesi kulağa teknik bir konu gibi gelebilir ama inanın bana, içinde insanın kalemine, sesine, hatta kalbine dair bir şey var.
Bu hikâyeyi anlatırken sizi de o küçük kâğıt kokulu dünyama davet ediyorum. Çünkü bazen bir yan başlık, yalnızca bir cümlenin değil, bir hayatın yönünü değiştirir.
Bir Hikâyenin Başlangıcı: Editör Odasındaki Sessizlik
O gün yağmur hafif hafif yağıyordu.
Bir dergi odasının sararmış perdeleri arasında iki insan sessizce çalışıyordu.
Birisi —Arda— stratejik düşünen, her kelimeyi bir mühendis titizliğiyle ölçen bir adamdı.
Diğeri —Elif— kelimelere kalbiyle dokunan, yazıya duygu katan bir kadındı.
Yeni sayı için hazırladıkları yazı neredeyse bitmişti, ama bir sorun vardı: Yan başlık.
Derginin genel yayın yönetmeni şöyle demişti:
> “Başlık güzel, ama yan başlık okuyucunun kalbine dokunmalı. TDK’ye göre doğru yazılsın ama ruhunu da kaybetmesin.”
İşte o an, o küçük kelime grubu dev bir meseleye dönüştü.
Arda masanın üzerinde duran kalemleri hizalarken, Elif gözlerini camdan dışarı çevirmişti.
Bir başlık bir cümleyi taşırdı, ama bir yan başlık o cümlenin anlamına yön verirdi.
Arda’nın Dünyası: Mantığın Çizgileri
Arda için mesele basitti.
Yan başlık, TDK’ye göre noktalama ve biçim yönünden belirli kurallara tabiydi.
Cümle başı büyük harfle başlamalı, sonunda nokta olmamalı, ana başlıktan bir satır boşlukla ayrılmalıydı.
Bir kural kitabı kadar sade.
“Bu kadar basit Elif,” dedi, elindeki kalemle havada düz bir çizgi çizerken.
“Elimizde ana başlık var, altına sadece bir açıklama ekleyeceğiz. Gereksiz duygusallık yok. TDK ne diyorsa o.”
Elif gülümsedi, ama o gülümseme bir suskunluk taşıyordu.
Bazen kurallar, bir duygunun anlatamadığını söylerdi; bazen de bir duygunun önüne duvar örerdi.
Elif’in Dünyası: Kelimelerin Kalbi
Elif’in parmakları, önündeki defterin kenarına hafifçe vuruyordu.
“Yan başlık,” dedi, “bence bir kelime değil, bir nefes olmalı. Okuyan kişi o nefeste duyguyu hissetmeli.”
Arda kaşlarını kaldırdı. “Ama TDK’nin dediği açık. Nokta yok, anlam bütünlüğü var.”
Elif kahvesinden bir yudum aldı. “Evet, ama ya kalp bütünlüğü?”
O an odada bir sessizlik oldu.
Arda mantıkla, Elif duygu ile konuşuyordu.
Ve ikisi de haklıydı.
Bir yan başlık teknik olarak doğru olmalıydı, ama doğru olmak her zaman yeterli değildi.
Yan Başlık: Kuralların ve Kalbin Kesiştiği Yer
Elif defterine iki örnek yazdı:
“Yazmak, bir yalnızlığı paylaşmaktır”
“Yazmak — yalnızlığını kelimelere emanet etmek”
İlk cümle TDK’ye göre kusursuzdu.
İkinci cümle ise biçimsel olarak yanlış ama duygusal olarak mükemmeldi.
Arda bir an düşündü, sonra derin bir nefes aldı:
> “Aslında... belki de yan başlık, kurallarla duyguların ortasında bir köprü gibidir.”
Elif gülümsedi. “Aynen öyle,” dedi. “Çünkü bir yan başlık, okuyucuya ‘devam et’ diyen sessiz bir davettir.”
Forumda Bir Tartışma Başlıyor
Bu hikâyeyi yazarken sizi de düşünmeden edemiyorum sevgili forumdaşlar.
Kaçımız yazarken o dengeyi aramadı ki?
Bir yanda “TDK ne diyor?” sesi, diğer yanda “Kalbim ne söylüyor?” fısıltısı...
Kimi zaman yazının biçimine, kimi zaman hissine kapıldık.
Ama hep aynı soruda buluştuk:
Bir yan başlık, kural mı olmalı, yoksa his mi?
Erkek forumdaşlar muhtemelen “kural net, tartışmaya gerek yok” diyecektir.
Kadın forumdaşlar ise “ama duygusuz bir başlık da eksik kalır” diyeceklerdir.
Ve belki de haklı olan, her zamanki gibi ikisi birden olacak.
TDK Ne Diyor, Kalp Ne Hissediyor?
TDK’ye göre yan başlık;
> “Bir metinde ana başlıktan sonra gelen, konunun alt bölümlerini tanımlayan, genellikle açıklayıcı nitelikteki başlıklardır.”
Yani işin teknik kısmı belli: nokta kullanılmaz, ilk harf büyük olur, ana başlıktan bir satır aşağı yazılır.
Ama TDK’nin tanımında “his” geçmez.
Ve işte o eksiklik, Elif gibilerin yazıya kattığı sihirdir.
Arda o gün bunu fark etti.
Dergiye yazdığı son cümle şöyleydi:
> Ana başlık: “Yazının Kalbi”
> Yan başlık: Kuralların arasında kaybolan duyguların izinde...
Dergi o sayısıyla rekor satış yaptı.
Belki TDK’ye göre kusursuz değildi ama okura göre unutulmazdı.
Bir Yazının Ruhuna Dokunmak
O günden sonra Arda ve Elif birlikte çalışmaya devam etti.
Her yan başlıkta Arda kuralları, Elif duyguları taşıdı.
Birlikte, kelimelere hem akıl hem kalp kazandırdılar.
Ve Elif bir gün şöyle dedi:
> “Belki de TDK yan başlığı nasıl yazacağımızı söyler, ama neden yazdığımızı biz buluruz.”
Bu cümle, Arda’nın masasının üstüne asıldı.
Altına küçük bir not yazdı:
> ‘Bazen doğru cümle, yanlış yerde duran duygudur.’
Forumdaşlara Davet: Sizin Yan Başlığınız Ne Söylerdi?
Şimdi size soruyorum sevgili dostlarım,
Siz olsaydınız o dergide yan başlığı nasıl yazardınız?
TDK’nin kurallarına mı uyardınız, yoksa Elif gibi kalbinizin sesine mi?
Bir yazıya başlarken, sizce yan başlık bir yön tabelası mıdır, yoksa bir kalp atışı mı?
Yorumlara yazın, birlikte konuşalım.
Belki bu forumda yazdıklarımız da bir gün birinin ana başlığı olur.
Ve kim bilir, belki de o başlık altında hepimizin yan başlığı gizlidir:
“Biraz doğru, biraz duygusal, tamamen insanca.”
Selam sevgili forumdaşlar
Bugün size sadece bir yazım kuralından değil, bir duygudan bahsetmek istiyorum. “Yan başlık nasıl yazılır TDK’ye göre?” cümlesi kulağa teknik bir konu gibi gelebilir ama inanın bana, içinde insanın kalemine, sesine, hatta kalbine dair bir şey var.
Bu hikâyeyi anlatırken sizi de o küçük kâğıt kokulu dünyama davet ediyorum. Çünkü bazen bir yan başlık, yalnızca bir cümlenin değil, bir hayatın yönünü değiştirir.
Bir Hikâyenin Başlangıcı: Editör Odasındaki Sessizlik
O gün yağmur hafif hafif yağıyordu.
Bir dergi odasının sararmış perdeleri arasında iki insan sessizce çalışıyordu.
Birisi —Arda— stratejik düşünen, her kelimeyi bir mühendis titizliğiyle ölçen bir adamdı.
Diğeri —Elif— kelimelere kalbiyle dokunan, yazıya duygu katan bir kadındı.
Yeni sayı için hazırladıkları yazı neredeyse bitmişti, ama bir sorun vardı: Yan başlık.
Derginin genel yayın yönetmeni şöyle demişti:
> “Başlık güzel, ama yan başlık okuyucunun kalbine dokunmalı. TDK’ye göre doğru yazılsın ama ruhunu da kaybetmesin.”
İşte o an, o küçük kelime grubu dev bir meseleye dönüştü.
Arda masanın üzerinde duran kalemleri hizalarken, Elif gözlerini camdan dışarı çevirmişti.
Bir başlık bir cümleyi taşırdı, ama bir yan başlık o cümlenin anlamına yön verirdi.
Arda’nın Dünyası: Mantığın Çizgileri
Arda için mesele basitti.
Yan başlık, TDK’ye göre noktalama ve biçim yönünden belirli kurallara tabiydi.
Cümle başı büyük harfle başlamalı, sonunda nokta olmamalı, ana başlıktan bir satır boşlukla ayrılmalıydı.
Bir kural kitabı kadar sade.
“Bu kadar basit Elif,” dedi, elindeki kalemle havada düz bir çizgi çizerken.
“Elimizde ana başlık var, altına sadece bir açıklama ekleyeceğiz. Gereksiz duygusallık yok. TDK ne diyorsa o.”
Elif gülümsedi, ama o gülümseme bir suskunluk taşıyordu.
Bazen kurallar, bir duygunun anlatamadığını söylerdi; bazen de bir duygunun önüne duvar örerdi.
Elif’in Dünyası: Kelimelerin Kalbi
Elif’in parmakları, önündeki defterin kenarına hafifçe vuruyordu.
“Yan başlık,” dedi, “bence bir kelime değil, bir nefes olmalı. Okuyan kişi o nefeste duyguyu hissetmeli.”
Arda kaşlarını kaldırdı. “Ama TDK’nin dediği açık. Nokta yok, anlam bütünlüğü var.”
Elif kahvesinden bir yudum aldı. “Evet, ama ya kalp bütünlüğü?”
O an odada bir sessizlik oldu.
Arda mantıkla, Elif duygu ile konuşuyordu.
Ve ikisi de haklıydı.
Bir yan başlık teknik olarak doğru olmalıydı, ama doğru olmak her zaman yeterli değildi.
Yan Başlık: Kuralların ve Kalbin Kesiştiği Yer
Elif defterine iki örnek yazdı:
“Yazmak, bir yalnızlığı paylaşmaktır” “Yazmak — yalnızlığını kelimelere emanet etmek”İlk cümle TDK’ye göre kusursuzdu.
İkinci cümle ise biçimsel olarak yanlış ama duygusal olarak mükemmeldi.
Arda bir an düşündü, sonra derin bir nefes aldı:
> “Aslında... belki de yan başlık, kurallarla duyguların ortasında bir köprü gibidir.”
Elif gülümsedi. “Aynen öyle,” dedi. “Çünkü bir yan başlık, okuyucuya ‘devam et’ diyen sessiz bir davettir.”
Forumda Bir Tartışma Başlıyor
Bu hikâyeyi yazarken sizi de düşünmeden edemiyorum sevgili forumdaşlar.
Kaçımız yazarken o dengeyi aramadı ki?
Bir yanda “TDK ne diyor?” sesi, diğer yanda “Kalbim ne söylüyor?” fısıltısı...
Kimi zaman yazının biçimine, kimi zaman hissine kapıldık.
Ama hep aynı soruda buluştuk:
Bir yan başlık, kural mı olmalı, yoksa his mi?
Erkek forumdaşlar muhtemelen “kural net, tartışmaya gerek yok” diyecektir.
Kadın forumdaşlar ise “ama duygusuz bir başlık da eksik kalır” diyeceklerdir.
Ve belki de haklı olan, her zamanki gibi ikisi birden olacak.
TDK Ne Diyor, Kalp Ne Hissediyor?
TDK’ye göre yan başlık;
> “Bir metinde ana başlıktan sonra gelen, konunun alt bölümlerini tanımlayan, genellikle açıklayıcı nitelikteki başlıklardır.”
Yani işin teknik kısmı belli: nokta kullanılmaz, ilk harf büyük olur, ana başlıktan bir satır aşağı yazılır.
Ama TDK’nin tanımında “his” geçmez.
Ve işte o eksiklik, Elif gibilerin yazıya kattığı sihirdir.
Arda o gün bunu fark etti.
Dergiye yazdığı son cümle şöyleydi:
> Ana başlık: “Yazının Kalbi”
> Yan başlık: Kuralların arasında kaybolan duyguların izinde...
Dergi o sayısıyla rekor satış yaptı.
Belki TDK’ye göre kusursuz değildi ama okura göre unutulmazdı.
Bir Yazının Ruhuna Dokunmak
O günden sonra Arda ve Elif birlikte çalışmaya devam etti.
Her yan başlıkta Arda kuralları, Elif duyguları taşıdı.
Birlikte, kelimelere hem akıl hem kalp kazandırdılar.
Ve Elif bir gün şöyle dedi:
> “Belki de TDK yan başlığı nasıl yazacağımızı söyler, ama neden yazdığımızı biz buluruz.”
Bu cümle, Arda’nın masasının üstüne asıldı.
Altına küçük bir not yazdı:
> ‘Bazen doğru cümle, yanlış yerde duran duygudur.’
Forumdaşlara Davet: Sizin Yan Başlığınız Ne Söylerdi?
Şimdi size soruyorum sevgili dostlarım,
Siz olsaydınız o dergide yan başlığı nasıl yazardınız?
TDK’nin kurallarına mı uyardınız, yoksa Elif gibi kalbinizin sesine mi?
Bir yazıya başlarken, sizce yan başlık bir yön tabelası mıdır, yoksa bir kalp atışı mı?
Yorumlara yazın, birlikte konuşalım.
Belki bu forumda yazdıklarımız da bir gün birinin ana başlığı olur.
Ve kim bilir, belki de o başlık altında hepimizin yan başlığı gizlidir:
“Biraz doğru, biraz duygusal, tamamen insanca.”